Trong lịch sử thiết kế, sự đổi mới liên tục luôn tồn tại song song với những nền tảng thẩm mỹ bất biến. Trải qua nhiều mốc thời gian, mỗi phong cách riêng biệt đôi khi chỉ tìm thấy nhau qua nhiều mối giao thoa bất ngờ. Từ đó “biên giới” của từng phong cách dần được xóa nhòa. Và khi không còn rào cản rạch ròi nữa, nghiễm nhiên những chuẩn mực định hình khác bắt đầu được nhen nhóm, hình thành như một thước đo giá trị để con người tiếp tục theo đuổi chân trời mới trong thế giới sáng tạo vô biên.

GIÁ TRỊ MỚI LÊN NGÔI

Bất cứ ở thời đại nào con người vẫn luôn có những mối bận tâm sâu sắc. Ngày nay, môi trường hay sức khỏe con người là một trong những tâm điểm của sự chú ý trải rộng trên nhiều lĩnh vực, lẽ dĩ nhiên, thiết kế không phải ngoại lệ.

Một thiết kế được đánh giá thành công hiện nay là thiết kế vì sức khỏe con người, cả về thể chất lẫn tinh thần, bởi lẽ sự sáng tạo bao giờ cũng đi kèm với tính nhân văn và lòng trắc ẩn. Tính nhân văn ở đây là cách mà mọi thành tố trong không gian được quy chiếu dựa trên con người và lòng trắc ẩn, mang đến sự thấu hiểu của người thiết kế với mọi khả năng khác nhau sẽ xuất hiện trong quá trình sử dụng. Không gian đem lại tính ổn định, sự bảo bọc và che chở con người khỏi tác nhân tiêu cực ở thời đại hiện nay luôn tạo ra được những rung cảm nhất định - điều dường như đang dần trở thành lý tưởng mới cho các nhà sáng tạo.

Ý tưởng thiết kế nhà vệ sinh công cộng tại Trung Quốc. Ảnh: Zhubo Design.

Mảng xanh bao phủ toàn bô, phản chiếu qua lại trong khu nhà vệ sinh công cộng. Thiết kế: Zhubo Design.

Thể chất con người không chỉ cần được phục hồi bởi quá trình chăm sóc, trị liệu từ bên ngoài mà còn phải được nuôi dưỡng từ không gian. Và công nghệ nên là lĩnh vực được nhắc đến khi nói về mối tương quan giữa không gian và thể chất. Không thể phủ nhận quá trình phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng tồn tại những mặt trái gây hại đến sức khỏe con người, nhưng cùng với tác nhân tiêu cực ấy là nhiều nỗ lực cải tiến nhằm trả mọi thứ về với sự cân bằng. Tuck - một ứng dụng trực tuyến do “chuyên gia giấc ngủ” Bill Fish đồng sáng lập đã hỗ trợ điều chỉnh lại ánh sáng trong không gian nghỉ ngơi thông qua cảm biến chuyển động, tránh việc nhiễu loạn không đáng có khi thư giãn. Ngoài ra ứng dụng này còn đóng vai trò như chiếc đồng hồ báo thức “mặt trời mọc”, đưa con người ra khỏi trạng thái ngủ trong tình trạng thoải mái đúng với cơ chế sinh học bằng cách tạo ra nguồn sáng nhân tạo phủ khắp phòng - hình thức mô phỏng theo cơ chế của ánh nắng mặt trời. Đây được xem như cách đánh thức con người khỏi giấc ngủ mà không tạo ra việc thức giấc bất ngờ, điều về lâu dài sẽ tổn hại đến sức khỏe thể chất. Ngoài ánh sáng ra, nhiệt độ, âm thanh cũng ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến thể chất. Kéo theo đó là những thiết kế mang tính bảo toàn nhiệt độ, cách âm, cách nhiệt cũng được chú trọng như phần không thể thiếu trong các tiêu chí.

Nhà hàng Opa với thiết kế nhằm tôn vinh ẩm thực chay. Ảnh: Yoav Gurin.

Vật liệu trong không gian cũng được lựa chọn hoàn toàn có chủ đích, bóng kính, nhám, mờ… thay vì chỉ mang tính thẩm mỹ qua mắt nhìn như trước đây thì ở hiện tại chúng còn phải được xét duyệt dựa trên quá trình sản xuất. Càng ít gây tác động tiêu cực đến môi trường, ít hóa chất, tối ưu tính tự nhiên và đề cao tinh thần thủ công lại càng được ưa chuộng. Đặc biệt là các loại vật liệu mang tính địa phương với khả năng phục hồi tốt càng được đánh giá cao về mặt thiết kế, bởi những gì thuộc về bản địa luôn sẽ gắn liền với sức khỏe của con người lưu trú tại khu vực đó.

Dự án dân cư Reusing Posidonia tận dụng nguồn vật liệu địa phương. Ảnh: Jose Hevia.

BẢN SẮC CÁ NHÂN - DẤU HIỆU HẠNH PHÚC

Nếu như sức khỏe thể chất là thước đo chung cho hầu hết các thiết kế thì tinh thần lại là giá trị tạo nên sự khác biệt, thể hiện qua bản sắc cá nhân. Sự xuất hiện của yếu tố hoài niệm, sở thích riêng hay đơn giản chỉ là cảm xúc tích cực cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Chính yếu tố này cũng là điều các nhà sáng tạo trên thế giới đang ngày càng quan tâm hơn thay vì chỉ xem xét sản phẩm thiết kế của họ và mức độ hài lòng của khách hàng.

Tạo nên những không gian kích thích tối đa ngũ quan theo hướng tích cực và cải thiện tinh thần con người đang trở thành một bài toán tuy khó nhưng cần của NTK. Ngày càng nhiều hơn sự xuất hiện của các lĩnh vực nghiên cứu nền tảng thần kinh, những phản ứng cảm xúc, tâm lý học môi trường, điển hình là sự tương tác của con người với môi trường xung quanh. Tất cả nhằm mục đích hiểu được não bộ con người phản ứng thế nào với thẩm mỹ, nghệ thuật và thiết kế. Điều này chứng minh rằng, sức khỏe tinh thần của con người có liên quan vô cùng mật thiết với không gian sống.

Organic House, ngôi nhà dưới lòng đất.

Thông qua quá trình tiếp xúc với những bề mặt vật liệu ưa thích, cơ thể con người sẽ tự động kích hoạt oxytocin - một loại hormone cảm xúc giúp giảm lo lắng, căng thẳng, tác động trực tiếp đến tinh thần thông qua môi trường xung quanh. Sự xuất hiện của các vật dụng mang tính cá nhân đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe tinh thần. Thị giác là con đường nhanh nhất để đến với cảm giác, não bộ con người gần như ngay lập tức diễn giải những gì mắt thu được để cho ra kết quả: tiêu cực hoặc tích cực. Nguồn dữ liệu được gọi là tiềm thức sẽ trích xuất lại những dư âm mà con người thu lại trong quá trình sống. Chính vì thế việc tìm hiểu sở thích, kỷ niệm đẹp cũng như kỷ vật mang tính tích cực của gia chủ giờ đây không đơn thuần để nhận lại cái gật đầu đồng ý cho không gian mà còn mang theo lòng trắc ẩn của người làm thiết kế đến cuộc sống lâu dài của khách hàng - một phương pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần qua không gian.

Nếu có dịp đọc qua sách ảnh Veranda: A Passion for Living do Carolyn Englefield biên soạn, có thể thấy mỗi công trình ghi dấu trong đó, không phải hầu hết mà là tất cả đều mang cá tính riêng của gia chủ thể hiện qua đồ vật, màu sắc, vật liệu. NTK, thương buôn đồ cổ Axel Vervoordt lẽ dĩ nhiên sẽ chất đầy ngôi nhà với những món đồ mà đích thân ông khó khăn lặn lội mới đem về được dù cho chúng có nứt nẻ, bụi bặm. Jean-Loup Daraux - một chuyên gia trang trí người Pháp lại có niềm tin mãnh liệt vào douceur de vivre - một cuộc sống ngọt ngào - và kết quả là một ngôi nhà mang nhiều nền văn hóa từ Italy, Trung Hoa hay Pháp được hình thành. Thậm chí có những không gian còn được phục hồi, trùng tu lại từ công trình mang tính lịch sử nhằm vay mượn nguồn ký ức đẹp đã từng tồn tại nơi đó với mục đích chăm lo cho sức khỏe tinh thần của con người đương thời.

Toàn cảnh khu vườn được trồng ngay trên Organic House. Ảnh: Cortesia de Javier Senosiain.

Thực chất việc chăm lo cho tinh thần từ lâu đã được quan tâm chú trọng nhưng khi đặt chúng cạnh bên khái niệm thẩm mỹ thiên hướng thể chất, chúng ta mới thấy rõ toàn cảnh tương quan và mối liên kết giữa các vấn đề. Phải chăng tính tương đối của đẹp - xấu từ lâu vẫn chưa thể định hình rõ ràng là do sự ràng buộc của hai chuẩn mực này? Và liệu rằng con người sẽ khai phá được tường tận từng ngóc ngách của thẩm mỹ thể chất - tinh thần ra sao trong tương lai, hãy dành câu trả lời ấy cho tương lai đầy hứa hẹn.

Xem thêm các bài viết tin tức hay về thiết kế nội thất đẹp trên khắp thế giới nhé!    

Source｜Elledecoration.vn｜Thực Hiện Đức Nguyên｜Ảnh Tư liệu.